Cùng trong chủ đề:

• Có ba sự ưa thích có ích, có ba sự ưa thích có hại. Thích dùng lễ nhạc để điều tiết đời sống, thích khen chỗ hay của người, thích có nhiều bạn hiền, ba cái đó có ích. Thích kiêu sa, dâm lạc, thích bừa bãi phóng túng, thích yến tiệc vui chơi, ba cái đó có hại.
• Muốn bỏ tính lười thì trước hết đừng sáng dậy trưa; muốn bỏ thói kiêu thì trước hết đừng nhẹ miệng chê cười thiên hạ.
• Của ngon nát ruột, sắc đẹp mê lòng, người hung hăng hay phải vạ, miệng biện ác hay chiêu tai.
• Có sai lầm mà không sửa, đấy mới thật là sai lầm.
• Kẻ xa xỉ, thì giàu mà tiêu vẫn không đủ; kẻ kiệm ước, thì nghèo mà tiêu vẫn có thừa.
• Phàm làm gì mà có điều chưa thoả lòng, thì nên xét lại thân mình, xem làm như thế, đã là phải hẳn chưa.
• Sửa mình làm cung, uốn ý tưởng làm tên, lấy nghĩa vững làm đích, ngắm cho ngay rồi bắn ra, bắn ra tất phải trúng đích.
• Sĩ phu mà ba ngày không xem sách thì soi gương mặt mũi đáng ghét, nói chuyện nhạt nhẽo khó nghe.
• Hiền ngụ tại tâm tính, không ở tại sang hèn.
• Đức hạnh mà không tu dưỡng, học không giảng giải, thấy việc nghĩa không làm, mắc điều sai không chịu sửa chữa, đó là những nỗi lo của ta.
• Đạo đức chẳng trau giồi, học vấn chẳng chú trọng, nghe điều nghĩa mà không làm theo, có lỗi mà không sửa đổi, đó là những mối lo của ta.
• Người đã biết nuôi “chí” thì không nghĩ đến “hình”. (Quý tinh thần hơn quý thân thể.)
• Người quân tử cử động thận trọng, không sơ suất với ai; dong mạo đoan trang, không thất sắc với ai; ngôn ngữ cẩn thận, không sảy miệng với ai.
• Gần son thì đỏ, gần mực thì đen Gần người hiền thì sáng, gần người tài thì thông Gần người lành thì có đức, gần người ngu thì dại Gần kẻ nịnh hót thì a dua Gần đứa tham lam thì trộm cắp.
• Ham đức nhân mà không học, gặp cái xấu che lấp là ngu muội. Thích trí tuệ mà không học, gặp cái xấu là phóng đãng. Trọng chữ tín mà không học, gặp tệ xấu là tổn hại. Ưa tính ngay thẳng mà không học, gặp cái xấu che khuất là nóng nảy. Ham đức dũng mà không học hỏi, gặp thói xấu là phản loạn. Tính cương quyết mà thiếu học hỏi, gặp cái xấu là thành cuồng bạo.
• Thấy người hay, nghĩ sao cho bằng người; Thấy người dở, tự xét mình xem có dở như thế không.
• Muốn cho thân không bệnh phải tập cho tâm lành trước đã.
• Nói người khác khiến mình thống khổ, không bằng nói sự tu dưỡng của chính mình không đủ.
• Cái gì cũng biết, mà đạo làm người không biết, thì chưa gọi được là khôn.
• Đạo của trời: bớt chỗ dư bù chỗ thiếu. Đạo của người: bớt chỗ thiếu bù chỗ dư.
• Yên vui, thư nhàn là thứ thuốc độc, không nên quyến luyến ham mê.
• Nhà tranh cửa gỗ đời thanh thoát Không đúng không sai tự tại tâm.
• Hỡi ai lẳng lặng mà nghe Dữ răn việc trước, lành dè thân sau Trai thời trung hiếu làm đầu Gái thời tiết hạnh là câu trau mình.
• Ngồi bàn tiệc đừng ra vẻ anh hùng, vì rượu đã làm cho lắm người gục ngã.
• Khổng Tử bỏ hẳn bốn tật này: vô ý (xét việc thì không đem ý riêng của mình vào mà cứ theo lẽ phải), vô tất (không quyết rằng điều đó tất đúng, việc đó tất làm được), vô cố (không cố chấp), vô ngã (quên mình đi, chí công vô tư).
• Giàu có làm đẹp nhà, đức làm đẹp thân, lòng rộng rãi thì thân thể thư thái, cho nên người quân tử phải giữ được ý niệm chân thành.
• Kẻ sĩ nhiều người cậy “tài” mà hỏng mất “nết”.
• Đồ dùng bẩn thì biết rửa, tâm địa bẩn sao lại để yên.
• Người ta khổ vì không biết cái lỗi của mình.
• Không lấy bậy, tay thơm; không chơi bậy, thân thơm; không nói bậy, miệng thơm; không nghĩ bậy, tâm thơm.
• Nhất định phải ra sức bồi dưỡng, nhưng chớ kỳ vọng vào kết quả, trong lòng không quên, nhưng cũng không thể nóng vội thúc đẩy giúp hoàn thành.
• Người quân tử ghi nhớ rõ nhiều những câu nói hay, việc làm tốt của người đời trước, để nuôi cái đức của mình.
• Thành ý nghĩa là không tự lừa dối mình: giống như ghét mùi hôi, thích sắc đẹp, hoàn toàn từ lòng chân thật mà ra; như vậy mới gọi là thỏa mãn tâm ý mình. Bởi thế, người quân tử phải thận trọng khi chỉ có một mình!
• Lo thắng người thì loạn, lo thắng mình thì yên.
• Nhà phú quí nên học cách khoan dung, người thông minh nên học thói trung hậu.
• Tu tỉnh tâm thân, thận trọng công việc, không thế, thì sợ nhục đến tổ tiên.
• Người tri túc(1) không bao giờ nhục. (1) Tri túc: Biết được thế là đủ rồi, không ham mê theo đuổi nữa.
• Không xấu với miệng, chẳng bằng không xấu với thân; không xấu với thân, chẳng bằng không xấu với tâm. (Không nói bậy, chẳng bằng không làm bậy; không làm bậy, chẳng bằng không nghĩ bậy.)
• Thấy phải thời theo, có lỗi thời đổi.
• Biết hay mà không tin gọi là dại. Biết dở mà không chữa gọi là mê.
• Tâm chẳng được điều “nghĩa” thì chẳng vui, thân chẳng được chút “lợi” thì chẳng yên.
• Biết người là khôn, biết mình là sáng.
• Tâm địa trầm tĩnh thì tự nhiên khoan khoái công minh.
• Nói rằng muốn tu thân sửa mình trước hết cần phải làm cho mình ngay thẳng: Thân có uất giận, lòng không ngay thẳng được; có sự sợ hãi, lòng không ngay thẳng được; có điều ham muốn, lòng không ngay thẳng được; có sự lo lắng, lòng không ngay thẳng được.
• Có ý niệm kiêu ngạo trong lòng thì phải diệt ngay, chớ để nó lớn lên; không nên buông thả lòng ham muốn; không nên thỏa mãn về chí hướng; không nên vui vẻ đến tột độ.
• Người quân tử có ba việc phòng ngừa: Lúc nhỏ khí huyết chưa sung túc, phải giữ gìn sắc dục; khi đã trưởng thành khí huyết thịnh vượng, phải phòng ngừa tính ham tranh đấu; khi về già khí huyết suy nhược, cần tránh tính tự đắc tham lam.
• Người ta mà nóng nảy, nông nổi, hẹp hòi, thì xử việc, việc hay hỏng, tiếp người, người hay giận, mà chính mình cũng phải thiệt thòi.
• Làm quan mà có tính nhàn tản yên vui, công việc tất nhiên trễ nải; làm quan mà đem lòng thương công kế lợi, tâm địa tất nhiên gian tham.
• Người ta giữ được sáu chữ “Thiên lý (1), Quốc pháp (2), Nhân tình (3)” thì suốt đời không có tội lỗi. (1) Thiên lý: Lẽ phải tự nhiên ai cũng nên theo. (2) Quốc pháp: Phép nước, điều nên theo, điều nên tránh. (3) Nhân tình: Tính người hay, dở.
• Gàn dở, bất chính rồi tự cho mình phải, hối hận và lầm lẫn tất nhiều, Bại hoại, biếng nhác mà tự cam chịu, sản nghiệp gia đình khó thành.