Cùng trong chủ đề:

• Nói rằng muốn tu thân sửa mình trước hết cần phải làm cho mình ngay thẳng: Thân có uất giận, lòng không ngay thẳng được; có sự sợ hãi, lòng không ngay thẳng được; có điều ham muốn, lòng không ngay thẳng được; có sự lo lắng, lòng không ngay thẳng được.
• Của ngon nát ruột, sắc đẹp mê lòng, người hung hăng hay phải vạ, miệng biện ác hay chiêu tai.
• Yên vui, thư nhàn là thứ thuốc độc, không nên quyến luyến ham mê.
• Tu tỉnh tâm thân, thận trọng công việc, không thế, thì sợ nhục đến tổ tiên.
• Rèn luyện bản thân làm điều mình biết là đúng và quan trọng, dù khó khăn, là con đường cao tốc dẫn đến lòng kiêu hãnh, sự tự tôn, và sự thỏa nguyện.
• Trung tín, cẩn thận, là cái nền thành người hay; hão huyền, quỉ quyệt, là cái gốc thành người dở.
• Người tri túc(1) không bao giờ nhục. (1) Tri túc: Biết được thế là đủ rồi, không ham mê theo đuổi nữa.
• Tôi mỗi ngày xét mình ba điều. Làm việc cho người khác thành tâm chưa? Kết giao bạn bè đã giữ chữ tín chưa ? Kiến thức thầy truyền dạy, đã luyện tập chưa?
• Nhất định phải ra sức bồi dưỡng, nhưng chớ kỳ vọng vào kết quả, trong lòng không quên, nhưng cũng không thể nóng vội thúc đẩy giúp hoàn thành.
• Ngồi bàn tiệc đừng ra vẻ anh hùng, vì rượu đã làm cho lắm người gục ngã.
• Biết hay mà không tin gọi là dại. Biết dở mà không chữa gọi là mê.
• Đồ dùng bẩn thì biết rửa, tâm địa bẩn sao lại để yên.
• Người tốt làm thầy cho người chẳng tốt (bắt chước cái tốt); còn người chẳng tốt thì làm cho người tốt cũng được nhờ (vì thấy cái xấu mà răn mình).
• Kẻ xa xỉ, thì giàu mà tiêu vẫn không đủ; kẻ kiệm ước, thì nghèo mà tiêu vẫn có thừa.
• Thấy phải thời theo, có lỗi thời đổi.
• Có ý niệm kiêu ngạo trong lòng thì phải diệt ngay, chớ để nó lớn lên; không nên buông thả lòng ham muốn; không nên thỏa mãn về chí hướng; không nên vui vẻ đến tột độ.
• Không xấu với miệng, chẳng bằng không xấu với thân; không xấu với thân, chẳng bằng không xấu với tâm. (Không nói bậy, chẳng bằng không làm bậy; không làm bậy, chẳng bằng không nghĩ bậy.)
• Kẻ sĩ nhiều người cậy “tài” mà hỏng mất “nết”.
• Làm quan mà có tính nhàn tản yên vui, công việc tất nhiên trễ nải; làm quan mà đem lòng thương công kế lợi, tâm địa tất nhiên gian tham.
• Kẻ tiểu nhân nhàn rỗi thì làm điều bất thiện, không gì không làm. Khi nhìn thấy người quân tử thì cố gắng che đậy, giấu cái ác mà trưng điều thiện ra, nhưng vẫn bị nhìn thấu rõ cả gan ruột, đâu có ích lợi gì! Cho nên nói: sự thật bên trong tất sẽ thể hiện ra ngoài hình dáng. Bởi vậy, người quân tử cần phải cẩn trọng khi chỉ có một mình.
• Người tri túc (*) thì nghèo hèn cũng vui sướng, người không tri túc thì giàu sang cũng lo buồn. (*) tri túc: biết đủ.
• Ai mà tự phụng (1) có tiết độ (2), thì không sinh lòng tham. (1) Tự phụng: Ăn mặc tiêu dùng cho thân mình. (2) Tiết độ: Chừng mực, có hạn chế.
• Nhà phú quí nên học cách khoan dung, người thông minh nên học thói trung hậu.
• Người đã biết nuôi “chí” thì không nghĩ đến “hình”. (Quý tinh thần hơn quý thân thể.)
• Nhà tranh cửa gỗ đời thanh thoát Không đúng không sai tự tại tâm.
• Lo thắng người thì loạn, lo thắng mình thì yên.
• Tiết kiệm, chất phác, đều là đức tốt của người ta.
• Tâm địa trầm tĩnh thì tự nhiên khoan khoái công minh.
• Tính của kẻ tiểu nhân, thường dễ kích động ở sức mạnh, tham cầu ở hoạ loạn.
• Nghèo mà chăm học có thể lập được thân, giàu mà chăm học tên tuổi sẽ được vẻ vang.
• Người quân tử có ba việc phòng ngừa: Lúc nhỏ khí huyết chưa sung túc, phải giữ gìn sắc dục; khi đã trưởng thành khí huyết thịnh vượng, phải phòng ngừa tính ham tranh đấu; khi về già khí huyết suy nhược, cần tránh tính tự đắc tham lam.
• Người ta khổ vì không biết cái lỗi của mình.
• Xưa, nay người tầm thường mà bại hoại, đều là vì tính “lười”; người tài giỏi mà bại hoại, đều là vì tính “kiêu”.
• Bớt lo, bớt sầu, đừng phiền, đừng não, là một cách làm cho tâm ta bớt được nhiều bệnh.
• Có ba sự ưa thích có ích, có ba sự ưa thích có hại. Thích dùng lễ nhạc để điều tiết đời sống, thích khen chỗ hay của người, thích có nhiều bạn hiền, ba cái đó có ích. Thích kiêu sa, dâm lạc, thích bừa bãi phóng túng, thích yến tiệc vui chơi, ba cái đó có hại.
• Sĩ phu mà ba ngày không xem sách thì soi gương mặt mũi đáng ghét, nói chuyện nhạt nhẽo khó nghe.
• Ai cũng muốn sống lâu, mà không biết cách dưỡng sinh. Ai cũng biết ăn uống quá độ thì ốm đau, mà không biết giữ miệng. Ai cũng biết tình dục quá độ thì khô héo mà không biết phòng thân.
• Gàn dở, bất chính rồi tự cho mình phải, hối hận và lầm lẫn tất nhiều, Bại hoại, biếng nhác mà tự cam chịu, sản nghiệp gia đình khó thành.
• Cái gì cũng biết, mà đạo làm người không biết, thì chưa gọi được là khôn.
• Có sai lầm mà không sửa, đấy mới thật là sai lầm.
• Khổng Tử bỏ hẳn bốn tật này: vô ý (xét việc thì không đem ý riêng của mình vào mà cứ theo lẽ phải), vô tất (không quyết rằng điều đó tất đúng, việc đó tất làm được), vô cố (không cố chấp), vô ngã (quên mình đi, chí công vô tư).
• Thấy người hay, nghĩ sao cho bằng người; Thấy người dở, tự xét mình xem có dở như thế không.
• Muốn bỏ tính lười thì trước hết đừng sáng dậy trưa; muốn bỏ thói kiêu thì trước hết đừng nhẹ miệng chê cười thiên hạ.
• Thơ có thể gây hứng thú làm điều tốt, lễ giúp ta lập thân, âm nhạc giúp ta tu dưỡng, hoàn thành nhân cách.
• Ham đức nhân mà không học, gặp cái xấu che lấp là ngu muội. Thích trí tuệ mà không học, gặp cái xấu là phóng đãng. Trọng chữ tín mà không học, gặp tệ xấu là tổn hại. Ưa tính ngay thẳng mà không học, gặp cái xấu che khuất là nóng nảy. Ham đức dũng mà không học hỏi, gặp thói xấu là phản loạn. Tính cương quyết mà thiếu học hỏi, gặp cái xấu là thành cuồng bạo.
• Người quân tử cử động thận trọng, không sơ suất với ai; dong mạo đoan trang, không thất sắc với ai; ngôn ngữ cẩn thận, không sảy miệng với ai.
• Hiền ngụ tại tâm tính, không ở tại sang hèn.
• Đức hạnh mà không tu dưỡng, học không giảng giải, thấy việc nghĩa không làm, mắc điều sai không chịu sửa chữa, đó là những nỗi lo của ta.
• Đạo của trời: bớt chỗ dư bù chỗ thiếu. Đạo của người: bớt chỗ thiếu bù chỗ dư.
• Nói người khác khiến mình thống khổ, không bằng nói sự tu dưỡng của chính mình không đủ.