Cùng trong chủ đề:

• Xưa, nay người tầm thường mà bại hoại, đều là vì tính “lười”; người tài giỏi mà bại hoại, đều là vì tính “kiêu”.
• Người ta mà nóng nảy, nông nổi, hẹp hòi, thì xử việc, việc hay hỏng, tiếp người, người hay giận, mà chính mình cũng phải thiệt thòi.
• Rèn luyện bản thân làm điều mình biết là đúng và quan trọng, dù khó khăn, là con đường cao tốc dẫn đến lòng kiêu hãnh, sự tự tôn, và sự thỏa nguyện.
• Đạo ở gần lại tìm ở xa, việc thiện dễ lại tìm cái khó. Nếu ai cũng thương yêu họ hàng, trọng kính người trên thì thiên hạ thái bình.
• Không phấn phát (1) thì một ngày một lười nản; không kiềm thúc (2) thì một ngày một dông dài. (1) Phấn phát: Cố gắng. (2) Kiềm thúc: Xem xét giữ gìn.
• Hiền ngụ tại tâm tính, không ở tại sang hèn.
• Tự mình khinh mình trước, người ngoài mới khinh mình sau.
• Người quân tử ghi nhớ rõ nhiều những câu nói hay, việc làm tốt của người đời trước, để nuôi cái đức của mình.
• Có ba sự ưa thích có ích, có ba sự ưa thích có hại. Thích dùng lễ nhạc để điều tiết đời sống, thích khen chỗ hay của người, thích có nhiều bạn hiền, ba cái đó có ích. Thích kiêu sa, dâm lạc, thích bừa bãi phóng túng, thích yến tiệc vui chơi, ba cái đó có hại.
• Người tri túc (*) thì nghèo hèn cũng vui sướng, người không tri túc thì giàu sang cũng lo buồn. (*) tri túc: biết đủ.
• Không thừa thuận để vui lòng cha mẹ, không đáng gọi là người; không cảm động để làm hay cho cha mẹ, không đáng gọi là con.
• Trung tín, cẩn thận, là cái nền thành người hay; hão huyền, quỉ quyệt, là cái gốc thành người dở.
• Đạo của trời: bớt chỗ dư bù chỗ thiếu. Đạo của người: bớt chỗ thiếu bù chỗ dư.
• Tâm địa trầm tĩnh thì tự nhiên khoan khoái công minh.
• Tin sách cả, không có sách còn hơn.
• Thơ có thể gây hứng thú làm điều tốt, lễ giúp ta lập thân, âm nhạc giúp ta tu dưỡng, hoàn thành nhân cách.
• Tôi mỗi ngày xét mình ba điều. Làm việc cho người khác thành tâm chưa? Kết giao bạn bè đã giữ chữ tín chưa ? Kiến thức thầy truyền dạy, đã luyện tập chưa?
• Người quân tử cử động thận trọng, không sơ suất với ai; dong mạo đoan trang, không thất sắc với ai; ngôn ngữ cẩn thận, không sảy miệng với ai.
• Người quân tử có ba việc phòng ngừa: Lúc nhỏ khí huyết chưa sung túc, phải giữ gìn sắc dục; khi đã trưởng thành khí huyết thịnh vượng, phải phòng ngừa tính ham tranh đấu; khi về già khí huyết suy nhược, cần tránh tính tự đắc tham lam.
• Ai cũng muốn sống lâu, mà không biết cách dưỡng sinh. Ai cũng biết ăn uống quá độ thì ốm đau, mà không biết giữ miệng. Ai cũng biết tình dục quá độ thì khô héo mà không biết phòng thân.
• Đạo đức chẳng trau giồi, học vấn chẳng chú trọng, nghe điều nghĩa mà không làm theo, có lỗi mà không sửa đổi, đó là những mối lo của ta.
• Việc không hợp đạo thì một lưng cơm cũng không lấy của ai.
• Tiết kiệm, chất phác, đều là đức tốt của người ta.
• Ai mà tự phụng (1) có tiết độ (2), thì không sinh lòng tham. (1) Tự phụng: Ăn mặc tiêu dùng cho thân mình. (2) Tiết độ: Chừng mực, có hạn chế.
• Bớt lo, bớt sầu, đừng phiền, đừng não, là một cách làm cho tâm ta bớt được nhiều bệnh.
• Lo thắng người thì loạn, lo thắng mình thì yên.
• Có ý niệm kiêu ngạo trong lòng thì phải diệt ngay, chớ để nó lớn lên; không nên buông thả lòng ham muốn; không nên thỏa mãn về chí hướng; không nên vui vẻ đến tột độ.
• Chớ cậy thế lực mà ép bức người cô quả, Chớ ham ăn uống mà giết hại sinh cầm.
• Nhất định phải ra sức bồi dưỡng, nhưng chớ kỳ vọng vào kết quả, trong lòng không quên, nhưng cũng không thể nóng vội thúc đẩy giúp hoàn thành.
• Gàn dở, bất chính rồi tự cho mình phải, hối hận và lầm lẫn tất nhiều, Bại hoại, biếng nhác mà tự cam chịu, sản nghiệp gia đình khó thành.
• Tu tỉnh tâm thân, thận trọng công việc, không thế, thì sợ nhục đến tổ tiên.
• Ít sắc dục để nuôi tinh, ít lời để nuôi khí, ít tư lự để nuôi thần.
• Yên vui, thư nhàn là thứ thuốc độc, không nên quyến luyến ham mê.
• Nghèo mà chăm học có thể lập được thân, giàu mà chăm học tên tuổi sẽ được vẻ vang.
• Đức hạnh mà không tu dưỡng, học không giảng giải, thấy việc nghĩa không làm, mắc điều sai không chịu sửa chữa, đó là những nỗi lo của ta.
• Danh dự quá sự thật, nguời quân tử lấy làm xấu hổ.
• Thành ý nghĩa là không tự lừa dối mình: giống như ghét mùi hôi, thích sắc đẹp, hoàn toàn từ lòng chân thật mà ra; như vậy mới gọi là thỏa mãn tâm ý mình. Bởi thế, người quân tử phải thận trọng khi chỉ có một mình!
• Làm quan mà có tính nhàn tản yên vui, công việc tất nhiên trễ nải; làm quan mà đem lòng thương công kế lợi, tâm địa tất nhiên gian tham.
• Cái gì cũng biết, mà đạo làm người không biết, thì chưa gọi được là khôn.
• Có sai lầm mà không sửa, đấy mới thật là sai lầm.
• Tâm chẳng được điều “nghĩa” thì chẳng vui, thân chẳng được chút “lợi” thì chẳng yên.
• Người con đại hiếu, suốt đời mến cha mẹ.
• Thấy người hay, nghĩ sao cho bằng người; Thấy người dở, tự xét mình xem có dở như thế không.
• Ngồi bàn tiệc đừng ra vẻ anh hùng, vì rượu đã làm cho lắm người gục ngã.
• Gần son thì đỏ, gần mực thì đen Gần người hiền thì sáng, gần người tài thì thông Gần người lành thì có đức, gần người ngu thì dại Gần kẻ nịnh hót thì a dua Gần đứa tham lam thì trộm cắp.
• Nói người khác khiến mình thống khổ, không bằng nói sự tu dưỡng của chính mình không đủ.
• Biết người là khôn, biết mình là sáng.
• Người ta nhân thì vinh, bất nhân thì nhục.
• Biết hay mà không tin gọi là dại. Biết dở mà không chữa gọi là mê.
• Kẻ tiểu nhân nhàn rỗi thì làm điều bất thiện, không gì không làm. Khi nhìn thấy người quân tử thì cố gắng che đậy, giấu cái ác mà trưng điều thiện ra, nhưng vẫn bị nhìn thấu rõ cả gan ruột, đâu có ích lợi gì! Cho nên nói: sự thật bên trong tất sẽ thể hiện ra ngoài hình dáng. Bởi vậy, người quân tử cần phải cẩn trọng khi chỉ có một mình.